यसअघि नेपालले ४०८ मेगावाटसम्म बिक्री गर्ने अनुमति दिएको थियो भने नयाँ थपिएपछि कुल ४५० मेगावाट पुगेको छ ।
नेपालमा रहेका थप दुई जलविद्युत आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली किन्न दक्षिणी छिमेकी मुलुक सहमत भएपछि नेपालले अब ४५० मेगावाटभन्दा बढी विद्युत् भारतलाई निर्यात गर्न सक्नेछ ।
नेपाल विद्युत प्राधिकरणले काबेली बी १ (२४.२५ मेगावाट) र लोअर मोदी (१९ दशमलव ४ मेगावाट) गरी दुईवटा थप आयोजनाबाट उत्पादित विद्युत् खरिद गर्न भारत सहमत भएको मंगलबार जनाएको छ ।
नेपालमा उत्पादन घटेपछि नेपालले अहिले विद्युत् निर्यात बन्द गरेको भए पनि आगामी हिउँदमा भारतमा निकासी सुचारु गरेपछि थप बिक्री गर्न सक्नेछ ।
‘अब भारतका १० वटा जलविद्युत् आयोजनाबाट उत्पादित ४५२ दशमलव ६ मेगावाट बिजुली देशले बिक्री गर्न सक्नेछ’, विद्युत प्राधिकरणले जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।
प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक कुलमान घिसिङले भारतले क्रमशः विद्युत आयोजनाको स्वीकृति दिइरहेको बताए । ‘हामीले ६०० मेगावाटको निर्यात स्वीकृति मागेका छौं, तर भारतीय प्राधिकरणले विस्तारै स्वीकृति दिइरहेको छ,’ उनले भने ।
यसअघि नेपालले आठ आयोजनाबाट ४०८ मेगावाटसम्मको बिजुली भारतीय बजारमा बिक्री गर्न पाएको थियो ।
गत नोभेम्बरमा भारतले पहिलोपटक नेपालको विद्युत् आयोजनालाई भारतीय बजारमा बिक्री गर्न अनुमति दिएपछि नेपालले रु १२ अर्बभन्दा बढीको विद्युत निर्यात गरेको छ ।
प्राधिकरणले गत असारमा विद्युत् निकासी पुनः सुरु गरेपछि विद्युत व्यापारबाट रु ११ अर्ब १६ करोड आम्दानी गर्न सफल भएको प्राधिकरणले जनाएको छ ।
डिसेम्बर १६ मा भारतीय उद्योग परिसंघ (CII) ले आयोजना गरेको ग्रिड कनेक्टिभिटी सम्बन्धी दक्षिण एसिया (BBIN) पावर समिटमा भाग लिन नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको भारत भ्रमणका क्रममा भारतीय अधिकारीहरूले थप नेपाली आयोजना स्वीकृत गर्ने काम भइरहेको जानकारी दिएका छन् । 150MW को संयुक्त क्षमता संग ।
नेपाल स्वतन्त्र उर्जा उत्पादक संघका उपाध्यक्ष आशिष गर्गले भारतको केन्द्रीय विद्युत प्राधिकरणका अधिकारीहरुले थप १५० मेगावाट विद्युत्को स्वीकृति प्रक्रिया अघि बढेको जानकारी दिए ।
तर बढी बिजुली बिक्री गर्न स्वीकृति पाउन ढिलाइ भएपछि प्राधिकरणले यो वर्ष हिउँदमा ऊर्जा चुहावटको सामना गर्नुपरेको थियो ।
प्राधिकरणले चालु आर्थिक वर्ष २०२२-२३ को अन्त्यसम्म मुलुकको विद्युत् प्रणालीमा ७०५ मेगावाट थपिने प्रक्षेपण गरेको छ । हाल नेपालका विद्युत आयोजनाहरूको स्थापित क्षमता २,२०० मेगावाटभन्दा बढी छ।
त्यसैले विद्युत खेर जान नदिने गरी आगामी हिउँदमा नेपालले या त आफ्नो बिजुलीको आन्तरिक माग बढाउनुपर्छ वा भारतलाई बढी बिक्री गर्नुपर्ने ऊर्जा उत्पादकहरूको भनाइ छ ।
यसबीचमा नेपालले भारतबाट विद्युत् आयातको मात्रा क्रमशः बढ्दै गएको छ । आव २०२१-२२ मा भारतबाट कुल १,५४३ गिगावाट-घण्टा विद्युत् आयात गरिएको थियो जुन आर्थिक वर्ष २०२०-२१ मा २,८०६ गिगावाट-घण्टा थियो, जुन ४५.०१ प्रतिशतले घटेको प्राधिकरणको वार्षिक प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
निर्यात कटौतीपछि विद्युत्को खुद आयात एक हजार ५० गिगावाट घण्टा थियो, जुन आव २०२१-२२ मा कुल उपलब्ध विद्युतको ९.४९ प्रतिशत मात्र हो ।
प्राधिकरणका प्रबन्ध निर्देशक घिसिङले यसअघि मुलुकले चार महिनासम्म विद्युत् आयात गर्नुपर्ने हुनसक्ने बताए । “तर विगतका वर्षहरूमा जस्तो नभई यो वर्ष हाम्रो निर्यातको तुलनामा आयात कम हुनेछ। ऊर्जाको मात्रा र आम्दानी दुवैको हिसाबले हामी ऊर्जाको शुद्ध निर्यातक हुनेछौं ।”
