नयाँ पदमार्ग खोटाङ, सोलुखुम्बु, भोजपुर र संखुवासभा जस्ता पहाडी जिल्लाहरू हुँदै जान्छ ।
नेपालको पूर्वी पहाडी क्षेत्रमा नयाँ स्थापित ट्रेकिङ ट्रेल मुन्धुम ट्रेलमा कोभिडपछि पर्यटकको संख्या बढेको छ। यो पदमार्ग खोटाङ, सोलुखुम्बु, भोजपुर र संखुवासभा जस्ता पहाडी जिल्लाहरू हुँदै जान्छ ।
‘मुन्धुम’ शब्दको जरा किराँती संस्कृति र इतिहासमा छ। यो किराती जीवन शैलीको लागि मौखिक मार्गनिर्देशन हो र यसले धार्मिक स्वर भन्दा बढी परम्परागत प्रभावहरू राख्छ ।
स्थानीय अधिकारीका अनुसार नयाँ पदमार्गमा पछिल्लो आठ महिनामा अमेरिका, स्वीट्जरल्याण्ड, जोर्डन र चीनबाट ४ हजारभन्दा बढी पदयात्रीहरु आएका छन् । गत वर्ष करिब २ हजार ५ सय पदयात्री थिए ।
मय्युम–टेम्के–साल्पा–सिलिचुङ पर्यटन प्रवद्र्धन केन्द्रका अध्यक्ष रमेशकुमार राई जनवरीबाट सुरु हुने लालीगुराँस फुल्ने सिजनसम्म पर्यटकको सङ्ख्या १० हजार नाघ्ने विश्वास व्यक्त गरे ।
‘हालको ट्रेलको लोकप्रियता र प्रचारात्मक गतिविधिले आगन्तुकको चाप बढेको छ,’ राईले भने ।
मुन्धुम ट्रेल सरकार द्वारा सूचीबद्ध शीर्ष 100 पर्यटक गन्तव्य मध्ये एक हो ।
तर, पूर्वाधारको अभावले पदमार्गको विकास प्रभावित भएको राईले बताए । ‘प्रदेश सरकारले गत आर्थिक वर्षमा पदमार्ग निर्माणका लागि ५० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरेको थियो, तर आर्थिक वर्ष सदुपयोग हुन नसकेकोले रकम रोक्का गरिएको थियो,’ राईले भने । ‘यो आर्थिक वर्षमा सोही रकम छुट्याए पनि प्रदेश सरकार नहुँदा कामले गति लिन सकेको छैन ।”
कूल ८८ किलोमिटर पदमार्गमध्ये ६२ किलोमिटरको काम स्थानीय र प्रदेश सरकार र स्वीस सरकारको संयुक्त सहकार्यमा सम्पन्न भएको छ ।
रमेशले भने, “प्रदेश सरकारले आयोजना स्वीकृत गर्न ढिलाइ गरेकाले गत वर्ष स्वीस सरकारले आयोजनामा संलग्न हुन सकेन ।
खोटाङको केपिलासगढी गाउँपालिका, भोजपुरको टेम्केमैयुङ गाउँपालिका र संखुवासभाको सिलिचुङ गाउँपालिकामा पदमार्ग निर्माणमा ढिलाइ भएको छ ।
‘राजनीतिक अवस्थाका कारण समयमै ठेक्का दिन नसक्दा आयोजना अलपत्र अवस्थामा छ,’ केपलियासगढी गाउँपालिकाका प्रमुख समिर राईले भने । गाउँपालिकाको १४ किलोमिटर खण्डमा १५ प्रतिशत मात्रै काम सकिएको छ ।
टेम्केमैयुमा ३१ किलोमिटर ट्रेलमध्ये १९ किलोमिटर मात्रै काम सकिएको छ । खण्डका लागि विनियोजन गरिएको ३ करोड ५० लाखमध्ये अहिलेसम्म ३३ करोड ३३ लाख खर्च भइसकेको रमेशले बताए ।
त्यसैगरी साल्पा सिलिचुङमा १२ किलोमिटर लामो खण्डको आठ किलोमिटरको काम सम्पन्न गर्न रु २८.१ करोड मध्ये रु २० करोड २० लाख खर्च भएको छ ।
खोटाङको साकेलामा १० दशमलव ५ र भोजपुर नगरपालिकामा १२ किलोमिटर खण्ड तयार भएको छ । यी खण्ड निर्माणमा रु २३.२ करोड खर्च भएको थियो । आयोजनाको ७० प्रतिशत लगानी स्वीस सरकार र प्रदेश १ सरकारले गरेको छ भने बाँकी स्थानीय सरकारले खर्च गरेको छ ।
आयोजनामा हालसम्म १३ करोड ५० लाख रुपैयाँ खर्च भइसकेको छ भने पदयात्रामा आराम गर्ने, खानेपानीको धारा र साइनबोर्ड निर्माणको काम स्वीस सरकारले गरेको छ ।
