डेंगु रोकथाम तथा नियन्त्रण सम्बन्धी सरोकारवालासँग अन्तरक्रिया कार्यक्रममा डेंगु नियत्रणका लागि, लाम्खुट्टे वृद्धि विकास नियन्त्रण गर्नुपर्नेमा जोड दिइएको छ । पछिल्लो समयमा वढ्दै गएको डेंगु रोकथाम गर्ने उद्देश्यले कार्यक्रमको आयोजना गरिएको हो । स्वास्थय तथा जनसंख्या मन्त्रालय स्वास्थ्य निर्देशनालय स्वास्थ्य कार्यलय कास्की गण्डकी प्रदेश पोखराको आयोजनामा आइतबार पोखरामा कार्यक्रम भएको हो ।
उक्त अवसरमा बोल्नुहुँदै, जिल्ला स्वास्थ्य कार्यलय कास्कीका प्रमुख वद्री आचार्यले हालको अवस्था सम्म डेंगुको कुनै खोप र उपाचार नभएकाले लाम्खुट्टेको टोकाइबाट बच्न आग्रह गर्नुभयो । डेंगु ज्वारो एजिप्टाई जातको लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने एक प्रकारको सरुवा रोग हो । उहाँका अनुशार यसबाट बच्नका लागि लाम्खुटटे वृद्धि विकासको नियन्त्रण गर्नुपर्ने बताउनुभयो । जसका लागि घरवरीपरी सफा गर्नुका साथै पानी जम्न दिनुहुँदैन, खाली वट्टा, टायर, टिनमा पानी जम्न नदिइ त्यसलाई कतै, बोरामा व्यवस्थित गरी राखे लाम्खुट्टेलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ । पानीको टयाङकीमा कतै, लाम्खुट्टेको फूल पारेको संका लागेमा पानी खाली गरी सफा गर्नुपर्छ भने, भाडामा भएको पानीहरु छोपोर राख्ने गमलाहरु वेलावेलामा सफा राख्नु पर्छ, त्यसैगरी राती सुत्नेबेलामा झुल लगाउनुपर्छ । दिउसो भन्दा पनि विहानपख र बेलुकीपखको लामखुट्टेको टोकाईबाट बच्नुपर्छ । एक्कासी ३ देखि ५ दिनसम्म ज्वरो आउनु यो रोगको मुख्य लक्षण हो, ज्वरो ५ देखि ७ दिनसम्म रहिरहन सक्दछ ।
त्यसैगरी बेस्सरी टाउको दुख्ने, आँखाको गेडी दुख्ने, शरीरमा डाबरहरु आउने, अरुचि हुने, जोर्नी तथा मांसपेशीहरु दुख्ने, पेट तथा आन्द्रामा गडवडी हुने पनि यसको लक्षण हो । यसको कुनै उपचार नभएतापनि विरामीमा देखिएको लक्षण अनुसार उपचार गर्न सकिन्छ । लक्षण देखा परेमा तुरुन्त स्वास्थ्य संस्थामा लैजार्नुपर्दछ । साथै प्रसस्तमात्रामा झोल पदार्थ पिउनु पर्दछ । गण्डकी प्रदेशको २०७९को तथ्यांक अनुसार हाल सम्म ६ सय ४ जनामा डेंगु लागेको छ । जसमा सवै भन्दा धेरै १ सय ३६ जनालाई कास्कीमा लागेको पाइन्छ भने, मनाङमा सवैभन्दा थोरै २ जनामा मात्र लागेका छन् । गोरखामा १ सय १३, तनहुँमा ७८ जना, स्याङजामा ७३ जना, पर्वतमा ६९ जना, लम्जुङमा ६२ जनामा, वाग्लुङमा ३९ जनामा देखा परेको छ । त्यसैगरी नवलपरासी १७ मा र म्याग्दीमा १५ जनामा डेंगु देखा परेको छ, मुस्ताङमा भने, सुन्य रहेको छ ।
